90 jaar Chiro Katoke & Flater

Een gesprek over 90 jaar Chiro? Daarvoor lanceerden hoofdleiders Isaac Schamp en Casper Vereertbrugghen graag een kleine oproep bij een aantal oud-leden, die daar al even enthousiast op reageerden. Aan vrouwelijke zijde treffen we vandaag Josée Badts, Rita Saerens, Viviane Strubbe, Annemarie Delaere en Lieve Buelens. Zij waren erbij in de jaren 50, 60 en 70 en waren zo de voorloopsters van Rosa Ceuleers (huidige leidster van de Pipo-meisjes) en van Louise, die nog maar 11 jaar oud is en bij de Kwiks zit. Aan de kant van de mannen vinden we Mil De Mulder en Bert Vanden Houte die de jaren 50 en 60 meemaakten, Paul Vanden Broeck die de jaren 80 en 90 voor zijn rekening nam, en diens zoon Cas Vanden Broeck die nu leider is van de Kerels. Nicolas Cougnon was dan weer lid van Chiro in de jaren 90, en leider in de jaren 2000. Vandaag is hij als ‘volwassen begeleider’ de tussenpersoon tussen leiding en ouders. De groep is nauwelijks samen of er circuleert al meteen een fotoalbum van Chiro Wemmel uit de jaren 50. Er wordt gepraat over de oude zangboekjes, over de moeder van Johan Verminnen die kookouder was, over de fratsen van de strenge proost Leo Ecker, en over leider Fried Jacobs die als bakker taarten maakte met Driekoningen. Ook de koetjesrepen van chocolade en de enorme carré confiture van deken Van der Vennet moeten vroeger goed gesmaakt hebben op bivak. Over de brand van de Chirolokalen in 1985 vernemen we dat die werd gevoed door het oude papier dat er opgeslagen lag voor de papierslag, waarmee de Chiro centjes verdiende. En van ‘de barakken van het Amerikaanse leger’, die ook een tijdje dienstdeden als lokaal, weten we nu dat die bij gebrek aan elektriciteit werden verlicht met speciale petroleumlampen die ‘kousen’ werden genoemd.

Dikke vrienden

Als we ieder afzonderlijk vragen wat Chiro voor hen betekent, dan is het meest terugkerende antwoord: vriendschap. De Chirovriendinnen in het gezelschap besloten na de covidperiode dat ze elkaar niet alleen op begrafenissen wilden terugzien, en doen nu elk jaar een gezamenlijke uitstap. ‘Het eerste jaar sliepen we in een jeugdherberg in Gent’, vertelt Viviane. ‘De jeugd is hier!, zeiden we, en we zijn allemaal in de zeventig.’ (lacht)

Bij de jeugd eenzelfde geluid. ‘Mijn agenda op zondag was van jongs af altijd gevuld, en de meeste van mijn vrienden ken ik via de Chiro’, aldus Cas. ‘Het zijn ook vrienden waar je blindelings vertrouwen in hebt’, vult Isaac aan. ‘Toch nog iets anders dan vrienden van school of op de campus. Je gaat voor elkaar door het vuur.’ 'Mensen die niet in de jeugdbeweging zitten, kunnen zich waarschijnlijk moeilijk voorstellen hoe het is om zo lang in zo’n hechte groep te zitten’, zegt Rosa.

Het kan dan ook niet anders of er zijn in die 90 jaar veel ‘Chirokoppels’ ontstaan die elkaar voor het eerst diep in de ogen keken op zondagmiddag of op kamp, en die later getrouwd zijn. Zo is Casper de zoon van een Chirokoppel, en zit er met Lieve en Bert nog een echtpaar in de kring dat van de leidingsploeg recht het huwelijksbootje in stapte. Uniek is dan weer het ‘gemengde huwelijk’ waar Viviane Strubbe zich aan waagde. ‘Ik ben inderdaad met een scoutsleider getrouwd. Maar ik heb mij wel laten gelden. Als hij onze kinderen bij de scouts wilde, dan moest hij ze ook maar elke zondag naar Grimbergen brengen. Dat was dus snel geregeld: ze mochten naar Chiro Wemmel.’ (lacht)

Uniek uniform

Op welk vlak is de jeugdbeweging de laatste decennia geëvolueerd? Misschien op het vlak van discipline? Mil De Mulder weet nog dat hij er tijdens zijn legerdienst iets aan had dat hij al bivaktenten had opgezet en dat hij zijn opgevouwen Chiro-uniform door de leiding moest laten inspecteren. De oud-leden van de jaren 50 en 60 kijken ook met gemengde gevoelens terug op de strikte scheiding tussen meisjes en jongens vroeger. De enige oplossing voor het hopeloze smachten was café Het Hooghuis, waar de voetbaltafel en de tango’s (pils met grenadine) het sociale verkeer tussen de seksen een beetje smeerden. De zondagsmis en ‘het lof’ die aan de vergadering voorafgingen, waren vroeger ook verplichte kost in een christelijke jeugdbeweging – niet tot ieders enthousiasme. Maar vandaag ziet de 11-jarige Louise, die al haar hele leven lid is, ook een andere kant van Chiro: ze vindt het net leuk dat het er in de jeugdbeweging niet altijd zo strikt aan toegaat. ‘We moeten niet altijd deftig eten of heel proper blijven.’ Er mag dus al eens iets dat thuis niet mag, waarna Paul Vanden Broeck ook de vergelijking met school maakt. ‘Zeker in mijn tijd waren de activiteiten bij Chiro veel vrijer en losser dan het leven op school.’

Vandaag bestaat Chiro Wemmel nog altijd uit een meisjesafdeling (Katoke) en een jongensafdeling (Flater). Met de Bond van Oud-Leiders (BOL), en het ACWW (Anciennes Chiro Wemmel-Wijven) is ook de oud-leiding gescheiden. Maar de leiding is nu wel gemengd, Katoke en Flater gaan samen op kamp, en als een bepaalde leeftijdsgroep te weinig leden telt, vullen jongens en meisjes elkaar soms aan. En natuurlijk zijn niet alle tradities verdwenen. Zo is het Feest van Christus Koning in november, op de laatste zondag voor de advent, nog altijd een hoogdag voor de jeugdbeweging die naar de Griekse beginletters van Christus (chi en rho) is genoemd. Casper: ‘We doen dan nog altijd een groot spel met alle afdelingen, en daarna is er chocomelk met pannenkoeken terwijl de ouders naar de diamontage van het kamp kijken.’

Wordt er nog met vendels gezwaaid zoals op een van de foto’s in het oude album? Dat blijkt niet het geval, maar de Muziekkapel bestaat wel nog. De ‘wafelenbak’ met het geheime recept van mevrouw Hertecant, is dan weer vervangen door het populaire Stoempfestijn. En ja, er wordt af en toe nog Dikke Berta en Ruiter en paard gespeeld.

Waar Chiro Wemmel na 90 jaar ook nog altijd prat op gaat is het uniform. Bij de meisjes is het blauwe uniform van vroeger ingeruild voor de hedendaagse versie met een beige rok en het rode T-shirt. Maar de jongens hielden vast aan het roestbruine hemd, de gele das en de zwarte korte broek (‘tot één handpalmbreedte boven de knieschijf’).

Casper: ‘Aan dat uniform wordt niet geraakt. We zijn een van de drie Chiro’s die dat oude uniform nog dragen, dus dat is best uniek.’

Kampen en feesten

Met de Leefweek, het Ledenweekend, de Overgangsbarbecue, de Chiroquiz en het Stoempfestijn somt Rosa een aantal vaste afspraken tijdens het Chirojaar op. Maar het bivak of kamp in de grote vakantie blijft natuurlijk het hoogtepunt, én een onuitputtelijke bron van verhalen. Over de kippen die eerst uit de schuur van de boer moesten worden gejaagd opdat de kleintjes daar zouden kunnen slapen. Over de vrouw van zo’n boer die ook beha’s vervaardigde, die ze op de Familiedag verkocht aan de leden en hun moeders. Over de overstromingen in Heusden in 1966, toen het plaatselijke filiaal van droogkuis Mireille te hulp kwam. Over een nachtspel in het bos waar échte stropers tussen kwamen lopen. Over kookouders die aan het begin van elk kamp gerechten klaarmaakten die de stoelgang vloeibaar maakten om zo de ‘hudo’ (de primitieve put-in-de-grond-wc genaamd ‘hou uw darm open’) te smeren. Onder impuls van Nicolas, die ook architect is, beschikt Chiro Wemmel tegenwoordig
gelukkig over een bouwpakket om deftige toiletten op te zetten, inclusief wc-brillen.

Kampplaatsen vinden is tegenwoordig wat moeilijker omdat veel boeren én gemeenten in Wallonië schrik hebben van overlast, maar het is nog doenbaar, weten Casper en Isaac. Deze zomer zijn 110 van de 220 leden van Chiro Wemmel op kamp vertrokken. En straks is het tijd voor een feestweekend in het park van Wemmel!

Feestweekend 90 jaar Chiro
20-21 september
Dr. H. Folletlaan
chirowemmel.be/90-jaar

Tekst: Michaël Bellon
Foto: © Chiro Wemmel
Uit: zandloper september 2024