Kunstenares Siglinde Van Ransbeeck

Kunstenares worden was voor Siglinde Van Ransbeeck geen droom of wens: het was voorbestemd. ‘Ik ben zo geboren’, vertelt ze. ‘Van kleins af aan was ik al aan het tekenen. Thuis was dat niets bijzonders. Mijn vader was zelf tekenaar van betonconstructies. Niemand keek er dan ook van op dat ik op mijn 18e een grafische opleiding in Sint-Lucas ging volgen.’ Intussen is ze gepensioneerd. Haar vrijgekomen tijd gebruikt ze om te tekenen, te schilderen en te reizen.

Je schildert graag achter glas. Wat maakt glas voor jou een aantrekkelijk materiaal om mee te werken?

‘Glas is een fascinerend materiaal. Het is niet zo gemakkelijk hanteerbaar. Je werkt laag per laag. Je begint met het aanbrengen van bladgoud of -zilver op de achterkant van het glas. Vervolgens ets je met een metalen punt een tekening in die laag. Die kleur je in met alcoholverf. Daarboven komt dan nog een olielaag die alles mooi vasthoudt en een extra kleurlaag toevoegt. De techniek heet églomisé, ook achterglasschilderkunst genoemd. Het is iets heel ambachtelijks. Het daagt je uit om geduldig met de eigenheid van glas om te gaan.’

In je living hangen er meerdere églomisés, maar ook een werk op papier. Hoe is dat tot stand gekomen?

‘Het is organisch ontstaan, na een droom over een boom. Het zette me ertoe aan om een blad papier en Chinese inkt te nemen. In alle stilte en met volle aandacht ben ik het puntje van mijn pen gaan volgen. De lijnen die ontstonden waren die van een boom. Met daarin gezichten, vogels en andere wezens. Ik noem het automatisch tekenen. Je begint eraan zonder dat je weet waar het je precies zal brengen. Bij dit werk leidde het tot een boom vol leven. Het heeft dan ook de titel Living tree gekregen.’

Welke onderwerpen inspireren jou?

‘De natuur en de stilte. Zij nodigen me uit om tot rust te komen, mijn gedachten los te laten en in het hier en nu te zijn. Dat is de plek waar ik wil zijn, waar ik me helemaal kan concentreren en mijn volledige aandacht aan het tekenen geef. Dat zijn de momenten waarop ik in contact kom met mijn diepste zelf en mijn werken spontaan kunnen ontstaan. Ze blijven me elke keer opnieuw verwonderen. Als je lijnen op papier wil zetten die vanuit je innerlijk vloeien, moet je zonder oordeel leren kijken. Je aanwezigheid in het hier en nu is het enige dat telt, want het is het enige moment dat echt bestaat. Dat inzicht helpt me trouwens ook om meer mens te worden.’

Meer mens worden. Wat betekent dat voor jou?

‘Ik zie het als een connectie met je onderbewustzijn maken. Zodat je in contact komt met die vonk die elk van ons, maar ook de natuur in zich draagt. Ik zie het als iets universeels. Als je goed kijkt en luistert naar de natuur, kan je die vonk zien. Kunst heeft de kracht om die vonk naar boven te brengen. Dat maakt kunst zo interessant, ze nodigt je uit om opnieuw dat vuur te voelen. Ik zag het onlangs nog tijdens de tentoonstelling van David Hockney in Bozar. Opvallend hoeveel mensen daar met een zalige glimlach rondliepen.’

‘Kunst opent een deur in jezelf. Ik durf het zelfs het sacrale te noemen. Voor mij is dat het onveranderlijke element dat je in elke persoon en in de natuur terugvindt. Neem de kunstwerken die duizenden jaren oud zijn en in de grotten van Lascaux teruggevonden zijn. Die kunstwerken, daar word je toch stil van. Zij vertellen je hoe kunst de tijd trotseert. Tienduizend jaren later slagen zij er nog steeds in om ook in ons de vonk te doen opflakkeren.’

Wanneer neem jij die vonk vooral waar?

‘Mediteren helpt me daarbij. Het is een manier om mijn gedachtestroom stil te leggen en leeg te worden. Het vraagt heel veel oefenen. In de jaren tachtig ben ik ermee begonnen. Het heeft me bewustgemaakt dat wij als mens iets kostbaars dreigen te verliezen. Al die verwachtingen, al die normen en oordelen die ons beletten te zijn wie ze zijn. Mediteren helpt me om dat alles los te laten. Het brengt me op een plek waar ik de dingen laat komen. Gewoon door te zijn. Een beetje zoals de Aboriginals. Zij kunnen dagen zonder een vooropgesteld doel aan de oever van de rivier zitten. Wachten op iets is een typisch westerse reflex. Zij zijn er gewoon met hun hele wezen. Zij verwachten niets, maar laten dingen gebeuren. Ze kijken met verwondering naar wat er zal komen.’

Van welke andere kunstvormen kan je genieten?

‘Ik kan ook genieten van een goed boek. Zoals De bekeerlinge van Stefan Hertmans. Je voelt dat dat werk met veel aandacht geschreven is. Maar ook de doorleefde kunstwerken van Anne-Mie Van Kerckhoven doen iets met me. Of mooie muziek van Bach of Laïs. Als je daarnaar luistert, dan kan je er toch niet omheen dat kunst een diepere laag in ons raakt. Ik vind het dan ook belangrijk dat kunst ons als mens verbindt, maar ook troost biedt.’

Wat kan kunst onze samenleving in deze onzekere tijden bieden?

‘We beseffen het nog niet voldoende, maar we bevinden ons in een revolutie. De oplossingen van vroeger werken vandaag niet meer. De problemen waarmee we geconfronteerd worden, zijn niet langer lokaal, maar globaal. Denk maar aan de klimaatproblematiek, pandemie, stijgende energieprijzen ... Ze hebben een impact op elk van ons, op alle niveaus in de samenleving. We hebben een mindshift nodig. Een die resoluut kiest voor meer medemenselijkheid en mededogen. De verbindende kracht van kunst kan ons daarbij helpen.

Heb jij nog artistieke dromen?

‘Ik zou graag opnieuw willen tentoonstellen. Ook hier in Wemmel. Het zou mooi zijn als er wat meer initiatieven genomen zouden worden om lokale kunstenaars een forum te geven. Zodat we samen voor wat vonkjes kunnen zorgen.’

Meer weten over de kunst van Siglinde? Bekijk dan haar website.

Tekst: Nathalie Dirix
Foto: © Tine De Wilde
Uit: zandloper oktober 2022