Toen de NCRW in 1972 werd opgericht, was Wemmelaar Marcel De Doncker – 92 inmiddels – al van de partij. De man, die ook al vijftig jaar voorzitter is van Davidsfonds Wemmel, en het naslagwerk Twee eeuwen Wemmel schreef, was tussen 1977 en 2000 voorzitter van de NCRW. De oprichting daarvan was eigenlijk het gevolg van de aangekondigde oprichting van de (oude) Zandloper begin jaren zeventig. Marcel: ‘Er waren op dat moment al verschillende verenigingen in Wemmel die activiteiten en evenementen organiseerden. Zij waren dringend op zoek naar een nieuw gebouw, en het mocht wel wat meer zijn dan een toneelzaal of een veredelde kelder. Bij een bezoek aan Wemmel beloofde minister Frans van Mechelen, op aansturen van Karel De Witte (journalist en lid van het Vlaams Komitee in Wemmel, n.v.d.r.) een terrein en een lokaal van de staat voor Wemmel.’ Van de drie beschikbare prefabpaviljoenen is er één naar Turnhout gegaan en één naar Voeren. Het derde, dat eigenlijk bedoeld was voor Oost-Vlaanderen, kwam terecht aan de Zijp in Wemmel.

In 1974 werd de Zandloper ingehuldigd, twee jaar eerder al zag de NCRW het levenslicht. Diezelfde organisatie kreeg de taak om de Zandloper vervolgens te beheren. Marcel: ‘We kregen de sleutel van het gebouw en mochten er onze plan mee trekken. Bepalende figuren in die periode waren de eerste voorzitter Frans Lombaert, Willy en Nicole Spittaels-Hendrickx, Hugo Goossens, Jan Dierckx en Leni Balcaen – zij bedacht trouwens de naam ‘de Zandloper’… Ook de biljartclub verdient een vermelding, want die vereniging hielp ons meermaals uit de nood als er geen barpersoneel was. Zij maakten in 1997 mee de overstap van de oude naar de nieuwe Zandloper aan de Kaasmarkt, die voor de volledige ontplooiing van het Wemmelse verenigingsleven heeft gezorgd.’

Samen sterk

Vandaag is de NCRW geen orgaan meer van de Zandloper. Vzw ‘de Rand’ nam de exploitatie van de gemeenschapscentra in de faciliteitengemeenten over. De NCRW was nooit een politieke vereniging, al is de organisatie natuurlijk wel ontstaan in de context van de verfransing en het niet erg Vlaamsgezinde gemeentebestuur onder burgemeester Jos Geurts. Marcel: ‘Van de gemeente moest je geen hulp verwachten. Maar tussen de verenigingen was er veel spontane samenwerking en goesting om een aantal zaken af te spreken. Het gebeurde immers wel eens dat verschillende verenigingen per ongeluk iets op dezelfde datum organiseerden, of ruzie maakten over de beschikbare locaties. Met de NCRW konden we alles vlotter organiseren en op elkaar afstemmen.’

Marcel De Doncker werd als voorzitter opgevolgd door respectievelijk Geert Pittomvils, Stefaan Jespers, Pieter Ceuleers. Sinds 2019 staat Lieve Verbeeck aan het roer. Zij belandde in 1978 in Wemmel en is al 37 jaar actief bij de NCRW. ‘Vraag me niet exact wanneer en hoe ik precies bij de NCRW terechtgekomen ben. Wat ik wel nog weet, is dat ik al van bij het begin interesse had in het cultuur- en verenigingsleven. Via de Vlaamse Kring ben ik betrokken geraakt bij de NCRW. Ik vond aansluiting bij de werkgroepen van telkens tien, twaalf mensen die onder meer het Seniorenfeest en het Vlaams Feest organiseerden. Doorheen de jaren werden de werkgroepen kleiner en kleiner en moeten we het over een andere boeg gooien. Maar de erkende verenigingen houden elkaar nog altijd via het NCRW-secretariaat op de hoogte van elkaars activiteiten om extra volk te trekken. Ze werken onderling ook nauw samen, iets wat de NCRW stimuleert en subsidieert.’ Zo wordt het logo van de NCRW, ooit ontworpen door An Vercruysse naar een idee van Willy Spittaels, nog altijd eer aangedaan. ‘De twee handen die naar binnen zijn gericht symboliseren onze samenwerking. De twee handen die naar buiten reiken symboliseren hoe we dat uitdragen naar anderen.’

Feestweek

De samenwerking verloopt vandaag wel anders dan vroeger, zegt Lieve: ‘Er zijn nog altijd 46 verenigingen aangesloten bij de NCRW, maar mensen engageren zich minder op vaste basis voor een vereniging. Ze helpen liever op bepaalde, zelf gekozen momenten. Hun engagement moet natuurlijk passen binnen hun carrière en gezinsleven. Toch draait de organisatie nog altijd heel goed. Het is zeker niet ‘ieder voor zich’. Er is goesting om samen dingen te doen.’ En waar komt het engagement van de eerste vrouwelijke voorzitter van de NCRW zelf vandaan? ‘De NCRW wordt nu erkend en gesteund door de gemeente, en ook de samenwerking met vzw ‘de Rand’ is goed, maar om het Vlaamse verenigingsleven boeiend en bloeiend te houden, moeten we ons blijven inzetten.’

De feestelijkheden naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de NCRW zijn daar een voorbeeld van. Wat kunnen we verwachten in de week van 16 tot 25 september? Lieve licht alvast een tipje van de sluier op: ‘We zijn nog volop bezig met de voorbereidingen, maar de grote lijnen liggen vast. We beginnen vrijdag met de film Cabaret uit 1972, zondag is er een feesthappening met veel verenigingen en ook veel aandacht voor de jeugd. Er is de fototentoonstelling, met zowel recent werk als foto’s uit de oude doos van de verenigingen. De hele week zijn er open sessies van verenigingen, zoals D’Ann’s atelier S.T.E.P.S., de turnkringen Markant en Gymclub Sportievak Wemmel. Mensen kunnen een kijkje komen nemen of zelf meedoen. Bij OKRA kan je gedurende de week terecht voor wandelen, scrabble of kaarten. Donderdag organiseert de NCRW het optreden van De Romeo’s. Zondag staat er een wandeling door Beverbos op het programma, samen met Pasar en Natuurpunt.’

klik hier voor het volledige feestprogramma.

Tekst: Michaël Bellon
Foto: © Tine De Wilde
Uit: zandloper september 2022