Gemeenschapskrant

Wetenschapscomedy met Hetty Helsmoortel

05/12/22

Op 8 december is wetenschapswatcher Hetty Helsmoortel te gast in GC de Zandloper met Missie 22, de opvolger van haar eerste wetenschapscomedyshow Missie 21. Ze wil wetenschap helder én entertainend brengen voor een zo groot mogelijk publiek, en tegelijk haar passie voor ruimtevaart delen. ‘Het is belangrijk om het heelal te blijven verkennen.’

© KREW Collective

Missie 22 valt onder de noemer wetenschapscomedy. Een betrekkelijk nieuw genre in Vlaanderen.

Hetty Helsmoortel: ‘Klopt, en dat blijkt ook uit het feit dat veel cultuurcentra niet goed weten in welke categorie van hun programmabrochure ze me moeten onderbrengen. Het is zeker geen dans of muziek, maar het is ook geen pur sang theater of comedy. Het zit dus ergens tussenin en we zijn voorlopig met weinig, dus een eigen categorie zit er nog niet meteen in.’ (lacht)

Jouw missie is en blijft wel wetenschap begrijpelijk maken voor een groot publiek.

Helsmoortel: ‘Om precies te zijn: wetenschap helder én entertainend brengen voor een zo groot mogelijk publiek. En daarmee bedoel ik: jong en oud, maar ook geschoold en niet-geschoold. Onlangs kwam er na een show een veertiger naar me toe die vertelde dat hij vroeger op school een hekel had aan wetenschap, maar nu anderhalf uur geboeid aan mijn lippen had gehangen. Daar doe ik het voor.’

Hoe komt zo’n missie tot stand?

Helsmoortel: ‘Het hele jaar door schrijf ik allerlei onderwerpen uit de wetenschap op die in aanmerking kunnen komen. Dat leidt tot een lijstje met een tweehonderdtal items, die ik reduceer tot twintig voor de show. Zodra het materiaal er is, begin ik aan een reeks try-outs. Die try-outs zijn voor mij echt de hel. De perfectionist in mij gruwelt van het idee om iets op de planken te brengen dat nog niet klaar is. Maar ik moet enigszins schoorvoetend toegeven dat het concept wel werkt.’ (lacht)

Het decor van Missie 22 is opgebouwd rond de James Webb-telescoop. Vanwaar die keuze?

Helsmoortel: ‘Voor mij is de lancering van de James Webb-telescoop toch een van de belangrijkste wetenschappelijke realisaties van het voorbije jaar. We hebben de grootste en krachtigste ruimtetelescoop ons heelal in gestuurd, en dat gaat ons beelden en informatie opleveren uit het universum die we nog nooit gezien hebben. Voor mij heeft dit ook een ethisch en filosofisch aspect. Wie zijn we maar in dit heelal? Hoe zijn we hier gekomen? Voor mij is die lancering zo veel meer dan een puur technische realisatie.’

Je fascinatie voor ruimtevaart blijkt duidelijk uit de onderwerpen die je koos. Begrijp je dat sommige mensen vinden dat al die miljarden beter in andere dingen kunnen worden geïnvesteerd?

Helsmoortel: ‘De discussie over het belang van ruimtevaart is van alle tijden. En ik vind dat die vraag zeker gesteld moet blijven worden. Maar te weinig mensen weten dat heel veel inzichten het resultaat zijn van ruimtevaartonderzoek dat decennia eerder gebeurde. Denk maar aan velcro of touchscreen. Mensen daarop wijzen, dat is een groot deel van mijn missie. Een wetenschapper antwoordde ooit op de vraag over het belang van ruimtevaart met de vraag ‘Wat is het belang van een pasgeboren baby?’. Op het moment van de geboorte, is zijn belang miniem. Maar het kan misschien wel iemand worden met grote revolutionaire ideeën die ons leven op deze planeet beter kunnen maken. Net daarom is het zo belangrijk dat we als mensen het heelal blijven verkennen.’

Je bent moleculair bioloog en doctor in de gezondheidswetenschappen, maar sinds een drietal jaar ben je niet meer actief in die wereld. Mis je het?

Helsmoortel: ‘Nee, het onderzoek zelf ging voor mij te traag. Ik werkte mee aan het kankeronderzoek. Dat is een heel moeilijke puzzel die we moeten leggen, met heel veel mensen ter wereld tegelijk. Ik ging als wetenschapper misschien ooit het zijkantje van een van de uitstulpingen van een van de miljoen stukjes van die puzzel een klein beetje bijgevijld hebben. Dat is enorm belangrijk, maar voor mij ging het te langzaam. In wat ik nu doe, strekt mijn werkveld zich uit van ruimtevaart tot psychologie. Daardoor heb ik de indruk dat ik nu elke dag nog veel meer bijleer dan in mijn periode als wetenschappelijk onderzoeker.’

Komt er soms kritiek van wetenschappers op wat je doet?

Helsmoortel: ‘In het begin wel, nu is dat wat weggeëbd. Er zijn twee stromingen. De ietwat oudere garde vindt dat wat ik doe geen goed idee is. Je wordt in dit genre altijd gedwongen om bochten af te snijden, anders krijg je wetenschap niet uitgelegd aan een breed publiek. En die korte bochten zinnen een aantal wetenschappers niet. De andere stroming vindt dat wetenschap zo transparant mogelijk moet zijn. Ik kan me daar uiteraard veel beter in vinden. De coronacrisis en de klimaatcrisis hebben al heel duidelijk aangetoond hoe belangrijk het is dat mensen weten hoe wetenschap werkt.’

Toen je drie jaar geleden de sprong waagde, nam Lieven Scheire je onder zijn vleugels. Met hem creëerde je het Nerdland-universum. Hoe is het om er met Missie alleen voor te staan?

Helsmoortel: ‘Ik kan me met Missie niet wegsteken achter die ervaren rot in het vak, en dat was in het begin best eng. Lieven en ik deden en doen nog altijd veel dingen samen, maar de ruimte om dingen alleen te doen was er ook. Het is altijd mijn grote droom geweest om alleen op een podium te staan. Tussen mijn master en mijn doctoraat als wetenschapper ben ik twee jaar naar de toneelschool geweest. Nu kan ik die twee passies combineren. Hoe schoon is dat eigenlijk?’

Tekst: Tina Deneyer
Foto: © Tine De Wilde
Uit: zandloper december 2022

Meer nieuws

  • Gemeenschapskrant
    Uit het centrum

    Het gereputeerde repetitiekot: Soundbakfestival presenteert lokale muziekhelden

    27/03/24

    De Soundbak? Dat is het gereputeerde repetitielokaal van de Zandloper. De bands die er kind aan huis zijn, kan je op zaterdag 27 april live komen ontdekken en bewonderen tijdens het Soundbakfestival. Iedereen welkom!

  • Gemeenschapskrant

    De bouwstenen van Wemmel: De Kam

    27/03/24

    De Kam in het centrum van Wemmel was zowel een brouwerij, een gerechtsgebouw als een restaurant.

  • Gemeenschapskrant

    Wat is er van de sport? Tafeltennisclub Hurricane

    27/03/24

    De Wemmelse tafeltennisclub Hurricane bestaat al meer dan 50 jaar en zit aan een recordaantal van bijna 150 leden. Zowel recreanten als competitiespelers kunnen er terecht om met veel effect een balletje over het net te slaan.