Nela Deleu over VlaminGO: ‘Het ultieme thuisgevoel heb ik op het podium’

‘VlaminGO is het verhaal van een vreemde vogel die de liefde volgt, in Vlaanderen belandt en hier probeert te aarden’, vertelt Nela Deleu. ‘Het is natuurlijk ook mijn verhaal. In de voorstelling vertel ik over hoe ik 15 jaar geleden in Bosnië verliefd werd op Thomas Deleu, een Belgische muziektherapeut, besloot mijn hart te volgen, in 2016 in België aankwam en met vallen en opstaan hier een nieuw leven probeerde op te bouwen.’

Hoe hebben jij en je man elkaar leren kennen?

‘Mijn eerste ontmoeting met Thomas vond plaats in een televisiestudio in Sarajevo. Ik interviewde hem over zijn werk in mijn land. Al jaren zette hij zich in om Bosnische jongeren, die in een naoorlogse omgeving opgroeiden, de kracht van muziek te laten ontdekken. Zoals je weet, vond er in Srebrenica in 1995 een genocide plaats. Onze ontmoeting is de eerste scène van mijn voorstelling.’

Wat wil je met je voorstelling vooral overbrengen?

‘Het is zeker geen klaagzang. Met mijn verhaal wil ik vooral aantonen dat een integratieproces zoals het mijne best wat inspanningen vraagt. Noem het gerust een integratieburn-out. Je komt hier aan en je moet je leven weer van nul opbouwen. Het is niet niks om zowel op sociaal als professioneel vlak jezelf heruit te vinden. Via de voorstelling wil ik een zo oprecht mogelijk relaas brengen. Hoe authentieker mijn verhaal, hoe groter de kans dat het ook voor anderen iets kan betekenen.’

‘Het geeft me veel voldoening als mensen me na de voorstelling komen vertellen dat ze zich er helemaal in herkennen. In een relatie gaat het uiteindelijk altijd om de andere de ruimte te geven om zichzelf te zijn. Je wil je soepel naar elkaar toe opstellen en je aanpassen zonder je eigenheid op te geven. Je houdt pas op een vreemde te zijn, als je jezelf de ruimte gunt om dat te mogen zijn. Het is echt oké om anders te zijn – daarin schuilt net de schoonheid van diversiteit.’

Wat waren de mee- en tegenvallers in je integratietraject?

‘De Vlaamse eerlijkheid vind ik heerlijk verfrissend. In Bosnië gooien we de hele tijd met complimentjes naar elkaar. Maar het kan niet dat die altijd even gemeend en oprecht zijn. De Belgische houding is meer: what you see is what you get. Het is wat het is. Ik hou daarvan.’

‘Mijn status van bekende Bosniër opgeven was moeilijker dan ik dacht. Ik had me voorgesteld dat ik daar geen last van zou hebben. Meer eerlijk gezegd, die anonimiteit was wennen. Ook Nederlands leren was een harde noot om te kraken. Het is geen gemakkelijke taal. Ondertussen heb ik aanvaard dat ik nooit perfect Nederlands zal spreken. Gelukkig zijn Vlamingen niet al te streng en beoordelen ze je niet op basis van taalfouten die je maakt.’

Wat waren de meest confronterende momenten tijdens je integratieproces?

‘De eerste keer dat ik mijn zoontje van drieënhalf op school afzette en het moment waarop ik het inburgeringsexamen aflegde. Toen besefte ik echt dat ik een nieuwkomer was. Je moet weten dat in Bosnië kinderen pas op hun zesde naar school gaan. Ze gaan ook maar halve dagen.’

‘Het inburgeringsexamen was een deuk voor mijn ego. Waarom moest ik al die vragen beantwoorden? Ik kwam toch uit een land met een grote culturele geschiedenis? (lacht) Begrijp me niet verkeerd: ik sta helemaal achter de opdracht van de mensen van het Agentschap Integratie en Inburgering. Maar dat neemt niet weg dat het als nieuwkomer soms toch wel even slikken is.’

Wat is volgens jou het grootste mentaliteitsverschil tussen Vlamingen en Bosniërs?

‘We kijken anders naar werk en prestatie. Ik vind mijn werk heel belangrijk, maar ik hou ook van mijn vrije dagen. Ik wil me niet beschaamd voelen om vier vijfde te werken. Sommige dingen in het leven zijn nu eenmaal onbetaalbaar. Zoals af en toe er helemaal voor mijn kind kunnen zijn.’

Hoe belangrijk was Nederlands leren voor jou?

‘Pas vanaf het moment dat ik Nederlandstalige televisieprogramma’s kon volgen en bij de bakker in het Nederlands kon bestellen, ben ik mij thuis beginnen te voelen. Vanaf dan gaan de klanken rondom jou vertrouwd klinken en ga je je deel voelen van het geheel. Het ultieme thuisgevoel heb ik echter op het podium als ik merk dat er een connectie tussen mij en het publiek is.’

De woorden integratie, inburgering en aanpassing spelen een grote rol tijdens je voorstelling. Wat betekenen ze voor jou?

‘Ik zou het liefst hebben dat de mensen die naar mijn voorstelling komen, zelf de inhoud van die termen invullen, aan de hand van de ervaringen die ik deel. Hetzelfde geldt voor de volgorde van die termen. Wat komt er eerst: aanpassing en dan inburgering en integratie? Die vraag zet aan tot denken. Ik geef het publiek de ruimte om de antwoorden voor zichzelf te formuleren.’

Tot slot, welk advies zou jij als ervaringsdeskundige geven aan mensen die overwegen om hun liefde naar het buitenland te volgen?

‘Het is wel degelijk de moeite waard, maar het is vooral de moeite. (lacht terwijl ze het woord ‘moeite’ benadrukt) Zorg ervoor dat je jezelf niet verliest, want anders wordt wat startte als een romantisch verhaal een thriller. En als je beslist om je liefde te volgen, vergeet dan vooral niet jezelf mee te nemen.’

Tekst: Nathalie Dirix
Foto: © Tine De Wilde
Uit: zandloper september 2025