Wemmel maakt school: Inclusiecampus Wemmel

Voor ons gesprek in de Inclusiecampus in de Diepestraat hebben we een afspraak met liefst twee directrices. De Inclusiecampus is immers een combinatie van twee scholen. Caroline Zimmer is sinds 2017 directrice van wat vroeger De Eekhoorn heette, en Isabelle Hanquet is de directeur van wat vroeger Kameleon was.

Vroeger bevond zich op deze locatie uitsluitend een school voor buitengewoon onderwijs, die bestemd was voor leerlingen met ernstige taal- of leerproblemen, of leerlingen die door sociaal-emotionele problemen een aangepaste schoolomgeving nodig hadden. Op de huidige Inclusiecampus is die ‘buitengewone’ werking volledig geïntegreerd in het ‘gewone’ onderwijs, wat een meerwaarde moet bieden aan alle leerlingen. Het gaat dus om een échte inclusieschool, die in Vlaanderen enig is in haar soort.

Pionieren

Het initiatief voor die geïntegreerde aanpak kwam van de school zelf toen die constateerde dat het vroegere zogenaamde ‘M-decreet’ in het onderwijs niet de gehoopte resultaten opleverde. Leerlingen met een label konden langer of permanent in het gewoon onderwijs blijven, maar de scholen misten wel de nodige omkadering en expertise om hen te begeleiden. Na de renovatie en uitbreiding van de infrastructuur aan de Diepestraat, besloot de school daarom om in 2015-2016 de omgekeerde beweging te maken: aangezien de omkadering en expertise hier wél al aanwezig was, kreeg het buitengewoon basisonderwijs (De Eekhoorn) een zusje in het reguliere basisonderwijs (Kameleon). Maar in de praktijk worden die twee namen niet meer gebruikt en is dit gewoon één school. Een school voor iedereen, maar dan met een ruime omkadering: logopedisten, kinesisten, psychologen, ergotherapeuten, een zorgcoördinator en een orthopedagoge die er zijn voor alle leerlingen die dat nodig hebben.

‘Op die manier willen we de tussenschotten tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs wegnemen’, leggen Caroline en Isabelle uit. ‘Door onderwijs aan te bieden op maat van elk kind, ongeacht het niveau.’ Dat vraagt wel een portie idealisme en doorzettingsvermogen, want de Inclusiecampus moet dat voorlopig realiseren met weinig regelgeving, middelen en financiering. ‘Gewoon en buitengewoon onderwijs worden nog altijd op verschillende manieren geregeld en gefinancierd. Op het vlak van busvervoer en voor- en naschoolse opvang blijft het verschil tussen onze beide scholen bestaan. Maar op het vlak van eindtermen en leerplandoelen proberen we deze verschillen weg te werken en de lat zo hoog mogelijk te leggen voor elk kind.’ Omdat de Inclusiecampus als enige school zo’n werking heeft, heeft de school ook geen referentiepunten in het onderwijslandschap, en moet ze zelf pionieren. ‘Maar er gaat geen maand voorbij of er komen andere scholengroepen, centra voor leerlingenbegeleiding, leersteuncentra en andere instanties op bezoek om ons project te leren kennen, om zelf inclusieprojecten uit de grond te kunnen stampen. We zijn ook opgenomen in de Inspiratiegids van het ministerie van Onderwijs.’

Bewuste schoolkeuze

Hoe ziet het schoolleven op de Inclusiecampus eruit? De directrices benadrukken dat alle kinderen hier het maximum uit hun onderwijstraject kunnen halen. ‘Het is onderwijs op maat, maar dan op alle maten. De gemiddelde leerling kan hier terecht, maar ook de sterke leerling. Je hebt trouwens evengoed sterke leerlingen met specifieke hulpvragen. Iedereen krijgt hier les op het gewenste niveau om door te stromen naar het secundair onderwijs. Dat vraagt van ons een bepaalde kunde om de sterktes van elke leerling te leren herkennen en niet te gaan handelen in functie van vooroordelen en labels. Daar maken we echt een punt van. En we leggen de lat hoog voor iedereen.

We zien kinderen die in andere scholen ‘opgegeven’ worden hier vaak terug tot ‘leren’ komen. Dat is de kern van onderwijs: een zodanige context creëren dat de kinderen wel gemotiveerd zijn om te leren.’

De Inclusiecampus werkt bewust niet met het digitale aanmeldings- en inschrijvingssysteem dat andere scholen gebruiken. Want dat neemt de afstand tot de school als een belangrijk criterium, terwijl de Inclusiecampus een bewuste schoolkeuze belangrijk vindt. ‘Bij elke inschrijving doen wij ook een intakegesprek, waarbij we ouders en leerlingen vertellen waarvoor we staan met ons project. Achteraf blijven we ook aan de ouderbetrokkenheid werken. Ook door soms op huisbezoek te gaan.’ Altijd vooruit De Inclusiecampus behoort tot de scholengroep UN!K en telt ongeveer 320 leerlingen, van wie er 148 uit Wemmel komen. De rest komt uit omliggende gemeenten en soms van iets verder. Zij zijn niet verdeeld over leerjaren, maar in ‘niveauklassen’ die vergelijkbaar zijn met leerjaren, en in ‘tussenklassen’ voor de kinderen die op maat hun traject doorlopen.

In een klas zitten dus leerlingen met verschillende leeftijden. Op basis van een uitgebreide beeldvorming van vooral Nederlands en wiskunde. Maar ook naargelang van de omgeving, de groepsgrootte of de didactische aanpak die hen het beste ligt. Tijdens de week zijn er ook nog een aantal lesuren voor niveaugroepen in een bepaald vakgebied. Rond elke groep leerlingen organiseert zich een team leerkrachten die voor continuïteit zorgen. Het team leerkrachten en begeleiders telt in totaal 54 mensen.

Deze aanpak staat natuurlijk niet los van leerplannen en leerdoelen, die dezelfde zijn als in andere scholen. ‘Alleen gaan wij niet op het einde van elk jaar zeggen ‘jij bent niet geslaagd en moet opnieuw beginnen’. Er zijn klassenraden op verschillende momenten van het schooljaar om te zorgen voor een permanent proces waarin leerlingen vooruitgang kunnen boeken. Ze werken ook aan zelfreflectie en zelfevaluatie.’

Pony’s

De sportinfrastructuur, de verkeersveiligheid rond de school en de samenwerking met andere scholen in de gemeente zijn zaken die voor verbetering vatbaar zijn. Een leuke blikvanger op de Inclusiecampus zijn de pony’s die deel uitmaken van het zorgaanbod omdat ze de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen kunnen helpen bevorderen: bij de dieren kunnen ze zich beter leren uiten, zich inleven in de andere, constructief leren reageren, maar ook tot rust komen door te helpen met de verzorging.

Daarnaast werkt de school ook met shiatsumassage, snoezelruimtes, prikkelarme ruimtes en groenruimtes waarin leerlingen met de handen kunnen werken. Met de Academie van Wemmel loopt het artistieke project Kunstkuur. Door dat alles samen zorgt de Inclusiecampus voor een unieke schoolomgeving.

Tekst: Michaël Bellon
Foto: © Tine De Wilde
Uit: zandloper mei 2025